هملاکاکاخان قطره

تا سال ۱۳۰۳ در اسدآباد مدرسه و آموزشگاهی نبود و تعداد باسوادان بسیار اندک بوده و تعدادی نیز سواد در حد نوشتن صورت حساب مغازه که به سبک سیاق در حدِ نگاشتن نام خریدار ، جنس فروخته شده و یا نگه داشتن حساب اربابی شامل گندم، حبوبات و غله...بود در ضمن تعداد انگشت شماری از افراد با سواد، نامه های شخصی ، وصیت نامه ها و حداقل خواندن قرآن و یا دانستن علوم شرعیه می دانستند، در اسدآباد چند نفری مکتبدار مانند "ملا کاکاخان قطره" ،"مرحوم سید عبدالحسین مشکات" و "میرزا صابر" به بچه ها طبق روش قدیم، اول الفبا و سپس قرآن از عمَ جز و بعد خواندن گلستان سعدی ،کلیله و دمنه و یا جامع التمثیل آموزش می دادند در موازات این آموخته ها اندکی ریاضی که به حساب معروف بوده به شکل خط سیاق آموزش می دادند تا اینکه میرزا صفات الله جمالی ملقب به آقا مدیر در طی سالهای ۱۳۰۰ تا ۱۳۰۴ با زحمات طاقت فرسا مجوز بنای مدرسه ای با چهار کلاس از دولت وقت گرفت و در ملک پدری مدرسه بنام جمالیه دایر نمود
خودِ میرزا صفات الله و سیدمحمود حسینی که شرح آن خواهد آمد از اولین معلمان مدرسه مذکور بودند... که بعد از چندی معلمانی از همدان جهت تعلیم فرستاده شدند

ملاکاکاخان اصلش خاکریزی بودنزد سیدکمال الدین پسرِ سیدمسیح ( برادر سیدجمال الدین اسدآبادی )بوده
به مکتب می رفته ایشان به علت حافظه قوی ،از همکلاسی ها پیش می افتاد،ملا کاکاخان به دلیل استعداد و نبوغ ذاتی در امر تدریس، بعدها با مرگ سیدکمال الدین مکتب اورا ازپسربزرگش بنام سیدمحمود حسینی معروف به "آقامعلم" می خرید و خود مکتبدار می شود
وقتی که مدرسه دولتی با کوشش میرزاصفات الله دراسدآباد دایرشد میرزاصفات الله اورا (سید محمود حسینی) به معلمی استخدام کرد ،سید نیز مکتب پدری رابه ملا کاکاخان قطره داد، ملاکاکاخان مدتها مکتبدار بوده و بیشتر باسوادان آن دوره در مکتب وی درس خوانده اند

ملا کاکاخان با میرزالطف الله جمالی وسوزنی خیاط ، استادمحمدناصر رشاد ، مرحوم فیروزی ومیرزاصفات الله و..... شب های دوشنبه و پنجشنبهء هر هفته در منزل مرحوم سیدعبدالحسین مشکات جمع می شدندوکتب عرفانی که بیشترمثنوی بوده را می خوانند و تشریح می کردند،افراد مذکور از عرفای اسدآباد بودند

همانطور که می دانیم نوه ء ملا کاکاخان قطره همسر آقا اشرف جمالی بود گویا اعقاب ملا در تهران و جاهای دیگر باشند.


استاد سید رضا ابوالقاسمی به نقل از پدرش می گوید؛
درجریان باب وبهاء الله ملا کاکاخان با چند تن از یارانش با تبلیغ میرزالطف الله بهایی می شود اما با آمدن سیدجمال الدین به تهران ورفتن میرزالطف الله نزد سیدجمال الدین که دایی وی بود توبه کرد و بقیه یاران وی نیز توبه کرده، بهاییگری در اسدآباد راترک نمودند

ملا کاکاخان باغی درسیدان خریدودرمکتب خودکه امروز
زادگاه سیدجمال شده زندگی می کردو با پول مکتب داری امرارمعاش میکرد زن او گذرکجینی وخواهر شهبازخان بود
باغچه ای زیر مسجدامروزی سیدان با آبِ چشمه پهلوی امامزاده ترتیب داد که چندین درخت زردآلو ،سیب وغیره داشت سیدابراهیم شرفی آن رابه زور از او به ده یک قیمت گرفت الان خانه شده است
استاد ابوالقاسمی اضافه می کند که؛ گویا وی درخاکریزهم مکتب داشت از فامیل های نزدیک اودر خاکریز پدرِ مرحوم نوروزعلی نظری وبستگانشان بود خودم از نوروزعلی شنیدم"

اما استاد ابوالقاسمی در جای دیگر مکانِ مکتبخانه وی را در محله دربِ آب انبار مقابل منزل مسکونی خود آورده است .
این موضوع موید آن است که مکانِ مکتبخانهء ملا کاکاخان در سالهای مختلف تغییر مکان داده است

گِرد آورنده رضا ضحاکی راحت
دبیر تاریخ
اسدآباد
به سفارش سرکار خانم الهه جمالی (فرزند مرحوم آقا اشرف جمالی) از نوادگان ملاکاکاخان قطره